เพื่อแผ่นดินเกิด

พอดีตอนนี้กำลังทบทวนรอบสุดท้ายว่าด้วยตึกยาวบวรนคร

เพื่อจะลงมือซ่อมเสียที ในไม่น่าจะกี่วันนี้ แม้ฝนจะยังตกไม่เลิก

เมื่อเช้านี้ ส่งนี้ของภูเก็ต

ของ อ. ที่ลาดกระบัง มาให้ได้เห็น

ขณะที่เดิมนั้น จำผิดว่าตึกยาวสร้างโดย #ซินแสปีนัง เป็นสถานพยาบาล

ตอนนี้ พบบันทึกชัดแล้วว่า #นายเหมืองจากสิงคโปร์ เป็นคนมาสร้างไว้

แล้วสิบปีต่อมา เป็นโรงเรียน โรงพยาบาล แล้วก็โรงเรียนอีกรอบ ฯลฯ

ดังนั้น ตึกนี้ คงจะสร้างเป็นสำนักงานกับที่อยู่ ไม่ใช่ร้านค้า

ของ อ.ปริญญาที่ภูเก็ต เห็นแต่ภาพหน้าถัง

ขณะที่เล่มนี้จากสิงคโปร์

เขาแบ่งเป็นระยะพัฒนาการที่สอดคล้องต้องกันกับที่ประมวลรวมไว้

ฝ่ายสิงคโปร์บอกว่า

แรกนั้นก็อย่าง #จีนตอนใต้ จนมาอยู่ทะเลใต้ก็ผสมผสานรูปแบบ

จนกระแสการอพยพรอบแรกสู่สิงคโปร์ เมื่อราว ๆ ทศวรรษที่ ๑๘๒๐

ก็พอดีที่แรฟเฟิลส์ กับ Coleman วางผังจะให้เป็นมหานคร

การสร้างบ้านตึกก็เริ่มขึ้นราว ๆ ๑๘๔๐

เมื่อรุ่นลูกที่ไม่คิดกลับจีน แต่จะปักหลักทะเลใต้กันเลย

รูปแบบจะเรียบ ๆ ประตูหน้าต่างยังสี่เหลี่ยม

ประดับปูนปั้น หินแกรนิต งานกระเบื้องนิด ๆ ในลักษณะห้องแถวตามแนวถนน

ยกเว้นเฒ่าแก่ที่มั่งคั่ง มีการสร้างเป็นบ้าน หรือว่าทาวน์เฮ้าส์

ที่มีองค์ประกอบการตกแต่งต่าง ๆ มากขึ้น

จนกระทั่งเกิดกระแสจากชาวตะวันตกเอาแบบ #คลาสสิค เข้ามาสร้าง

ราว ๆ ค.ศ.๑๘๙๕ - ๑๙๐๕

แล้วแต่งกันใหญ่ จนเรียกกันว่า #Classical_Inspired_Chinese_Baroque_shophouse

ในราว ๆ คศ.๑๘๙๐ ที่สิงคโปร์รุ่งมากขึ้นจนคนจีนมากันระลอกใหญ่

ทำให้ใจกลางเมืองหนาแน่นและสุขาภิบาลแย่มาก

คนมีฐานะก็เริ่มย้ายออกไปอยู่ย่านนอก

ก็พอดีฉลอง #กาญจนาภิเษกควีนส์วิคตอเรีย ค.ศ.๑๘๙๗

จึงเกิดรูปแบบ #Jubilee ก่อนที่รูปแบบต่าง ๆ จะเปลี่ยนไปมาก

พร้อมกับการประดับประดาก็มากเกิน ที่เรียกกันว่า #Rococo

แล้วก็ #Chinoiserie #NeoClassic #Shianghai #ArtDeco ฯลฯ

สำหรับ #ตึกยาวเมืองนครนั้น

ตอนนี้หน้าถังถูกเปลี่ยนเป็น Art Deco / Modern แล้ว

แต่ทั้งอาคารยังเดิมทั้งหมด

จากประวัติที่ประมวลได้ พ.ศ.๒๔๔๒ วันที่ ๔ ตุลาคม

#พระยาสุขุมฯ ข้าหลวงเทศาฯ สำเร็จราชการมณฑลนครศรีธรรมราช กราบทูล #สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย

เพื่อนำขึ้น #กราบบังคมทูลร_๕ ว่า ...

" ... #บ้านเรือนแลที่อยู่ของชาวเมืองนครศรีธรรมราชยังเป็นการเลวทรามอยู่มาก การที่เป็นเช่นนี้ ใช่แต่ราษฎรซึ่งเป็นคนยากจน ถึงผู้ที่กำลังพอจะทำได้ก็ไม่ใคร่ทำ โดยเหุที่มักจะถือกันเสียว่าเทียมเจ้าเมือง แต่เขาเรียกกันว่าเทียมเจ้านาย ... ก็เป็นที่ติเตียนกัน หรือถือว่าเป็นการอัปรมงคล ต้องพูดจาแนะนำกับชาวบ้านในเรื่องนี้มาก เดี๋ยวนี้ดูมีคนท่กำลังจะคิดทำบ้านเรือนให้งดงามมากขึ้น ในแถวตลาดท่าวังประมาณ ๖๐ รายชื่อ ได้มารับกับข้าพระพุทธเจ้าว่าจะทำฝากระดานมุงกระเบื้องให้เป็นแถวเป็แนวกัน ข้าพระพุทธเจ้าได้กำหนดให้แล้วในภายใน ๑๘ เดือน ที่จะก่อเป็นตึกบ้างก็มี #จีนซำเฮง กับ #จีนซุ่นหงวน ได้ก่อตึกขึ้นแล้วคนละหลัง ... "

ซึ่งตึกของจีนซำเฮง ทุกวันนี้ยังอยู่บนถนนท่าวัง

ส่วนตึกของจีนซุ่นหงวน อยู่ริมถนนราชดำเนิน

เคยเป็นสำนักงานของบริษัทบวรมอเตอร์

(จีนซำเฮง เป็นนายอำเภอจีน จังหวัดนครศรีธรรมราช รับบรรดาศักดิ์ #ขุนนาถจินารักษ์ จีนซุ่นหงวน เป็นน้าชายของ #ขุนบวรรัตนารักษ์)

ส่วนตึกยาวบวรนครนี้ แม้มิถูกระบุไว้

จากการศึกษารูปแบบ สถาปัตยกรรมและบริบทที่เกี่ยวข้องต่าง ๆ

ก็น่าจะเกิดขึ้นในระยะเดียวกันนั้น

ไล่ ๆ กับการ #สร้างถนราชดำเนิน ในปี พ.ศ.๒๔๔๑

ซึ่งคือ ค.ศ.๑๘๙๘ ที่มีกระแสคนเข้าสู่สิงคโปร์ระลอกใหญ่

พร้อมกับมีการเคลื่อนย้ายของคนเดิมออก

ตลอดทั้งรูปแบบศิลปสถาปัตยกรรมก็กำลังอยู่ในช่วงกำลังจะ

Classical Inspired Chinese Baroque

ปัญหาคือ หน้าถังเดิมไม่เหลือร่องรอย

นอกจาก #หัวเสาคอรินเทียมนิดนึง ที่ยังอยู่

จะเอาองค์ประกอบอะไรมาบ้าง ? ไหม ? อย่างไร ?

ในการปรับปรุงใหญ่รอบที่ ๓ หลังรอบก่อนเมื่อ ๖๐ ปี

ตอมนี้ ๑๒๐ ปี ทั้ง #PostModern ทั้ง #PostCovid เลยครับ

ถาม อีกคนแล้วกัน

ขอบอกทีมอาศรมศิลป์ ทางนี้นะครับ

๒๘ มิย.๖๓ ๑๖๑๒ น.

บ้านบวรรัตน์ ท่าวัง เมืองนคร