เพื่อแผ่นดินเกิด

ในที่นี้จะได้แยกออกเป็นอย่าง ๆ ให้เห็นความหมายอันแท้จริงในการนำ

๑) การเป็นจุดศูนย์รวมกำลังกาย กำลังใจ กำลังสติปัญญาก่อนสิ่งอื่นทั้งหมด
ข้อแรกที่สุด ระบุไปในการเป็นจุดศูนย์รวมกำลังกาย กำลังใจ กำลังสติปัญญาก่อนสิ่งอื่นทั้งหมด ผู้นำนั้นเป็นศูนย์รวมหรือเป็นจุดศูนย์รวม รวมอะไร รวมกำลัง กำลังอะไร กำลังกาย กำลังใจ กำลังสติปัญญา
กำลังทางวัตถุหรือทางกายนั้นก็มีอยู่อย่างกระจัดกระจาย จะต้องควบคุมให้รวมกำลังกันอย่างเป็นระเบียบให้สำเร็จประโยชน์เป็นกำลังทางกาย กำลังทางใจก็คือร่วมกำลังใจ รวมกำลังใจระดมยังจุดหมายที่สำคัญ แก้ไขปัญหานั้น ๆ ให้สำเร็จประโยชน์ สติปัญญารอบรู้ในเหตุผลรอบด้านก็จะต้องมีการรวมกันแห่งกำลังสติปัญญาเพื่อว่าจะได้เพียงพอในการที่จะแก้ปัญหานั้น ๆ อันมีอยู่อย่างไร
จึงกล่าวได้ว่าในข้อแรกนี้ จะต้องเป็นจุดศูนย์รวมของกำลังกาย กำลังใจและกำลังสติปัญญา

๒) เป็นศูนย์ประสานความแตกแยก
ที่นี้ ความหมายที่สองของการนำก็คือเป็นศูนย์ประสานความแตกแยก ใคร ๆ ก็เข้าใจได้ว่าถ้ามีการแตกแยก มันก็ไม่สำเร็จประโยชน์อะไร ทำอะไรไม่ได้ ไม่มีกำลัง ไม่มีอำนาจ ไม่มีความสามารถ จะต้องมีความรวมกำลังกันไม่มีการแตกแยก
ผู้เป็นประมุขก็เป็นศูนย์รวมไม่ให้เกิดการแตกแยกขึ้นมา หรือว่าถ้ามันมีการแตกแยกออกไปแล้ว ก็เป็นศูนย์รวมที่ให้มันกลับมารวมกันเข้ามาอีก เรียกว่าเป็นจุดศูนย์รวมไม่ให้เกิดการแตกแยก ถ้าเกิดการแตกแยกแล้วก็กลับมาประสานกันได้อย่างเดิม ความเป็นจุดศูนย์รวมแห่งความแตกแยก แห่งความประสานไม่ให้แตกแยกนี้เป็นจุดสำคัญอย่างยิ่งอย่างหนึ่งด้วยเหมือนกัน

ที่มา ปาฐกถาธรรมของพุทธทาสภิกขุ ทางสถานีวิทยุโทรทัศน์แห่งประเทศไทยทั่วประเทศ เนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๒๙

ภาพ ตู้พระฉายาลักษณ์พระเจ้าอยู่หัวพร้อมเครื่องทองน้อยถวายขนาดกระทัดรัดบนแผงที่ตลาดนัดจตุจักร ซึ่งร้านหนึ่งริเริ่มทำขึ้นเองเมื่อครบหนึ่งเดือนที่พระเจ้าอยู่หัวสวรรคต

๒๐ พย.๕๙