เพื่อแผ่นดินเกิด

เมื่อวานนี้ที่ท่าน อ.ดร. Sirikorn Maneerin เรียกใช้ผม

ตามพันธกิจฟื้นฟูงานช่างศิลป์ท้องถิ่นทั่วประเทศไทยของธัชชา

ซึ่งท่านเห็นค่าของช่างเมืองนคร และประสงค์จะให้ได้เริ่มกันในรอบแรก

แถมท่านถือเป็นภารกิจกู้ชาติ ก่อนที่จะหายสูญ

ข้างผมเองนั้น ชอบเรื่องนี้มาก

และ พยายามมองหาช่องทาง วาระและโอกาสมาเสมอตั้งแต่ไหน ๆ

จะปล่อยไปคราวนี้ ก็น่าเสียดาย ? จะฉวยเป็นโอกาส ก็เกินไป !!!

แถมกำลังก็น่าจะหมดมาลงไม้ลงมือเสียแล้ว

ลองชวน ๕ เสือ เณรอ๊อด วัดจันทาราม Managuard Singhapun Supachai Klaewtanong ยศไกร กาญชนะชัย Surachet Keawsakun

พร้อมขอนายหัว Pairot Singbun ช่วยก่อหวอด

เสร็จแล้ว ส่งมอบให้ใครสักคนที่ใจถึงทำต่อ แล้วค่อยคอยช่วย

โดยเณรอ๊อด เข้าซูมไม่สำเร็จ สุรเชษฐ์น่าจะติดงานอื่น นอกนั้นมากันครบครับ

หลังท่าน อ.สิริกร ขยายภาพให้ได้เห็นว่างานนี้ที่เริ่มแล้วหลายจังหวัดแล้ว

หากนครไม่เริ่มด้วยก็น่าเสียดายมาก

ดีใจมาก ที่ทั้ง ๓ ท่านที่ร่วมวงบอกพลันว่า " ... เอาครับ ... "

ท่าน อ.โจ้ Managuard Singhapun กับนายบูม ยศไกร กาญชนะชัย

รับการช่วยสรุปผลการประชุมออกมาทันที ดังนี้

"ช่างศิลป์ถิ่นนคร" ครั้งที่ 1 วันที่ 26 เมษายน 2564 เวลา 13.00 - 15.20 น.

1) แผนงาน 1 สำรวจและวิเคราะห์กลุ่มงานช่างศิลป์ท้องถิ่นนครศรีธรรมราช ต้องเขียนเสนอด่วน! ตามแบบฟอร์ม "ข้อเสนอโครงการ" 13 หัวข้อ (มีไฟล์ตัวอย่างของ วชช.น่าน) เบื้องต้นที่ประชุมมอบหมายให้ผมเป็นหัวหน้าทีมวิจัย และมีคุณยศไกร (บูม) เป็นผู้ช่วยหัวหน้าทีม โดยคณะนักวิจัยประกอบด้วย นักวิจัยและผู้ช่วยนักวิจัยจากนักวิชาการสถาบันการศึกษาต่าง ๆ, ครูช่างศิลป์, ช่างศิลป์, นักสร้างสรรค์งานศิลป์ (ทีมพื้นที่นคร) ฯลฯ ร่วมด้วย

2) คัดเลือกชิ้นงานศิลป์นำร่องเป็นเฟสแรก คือ "#พระลากภาคใต้_สกุลช่างเมืองนคร" ส่วนงานศิลป์อื่น ๆ จะทยอยดำเนินการในเฟสถัด ๆ ไป

3) กิจกรรมและผลลัพธ์ตามแบบฟอร์มข้อ 1) ข้อย่อยที่ 6 และข้อย่อยที่ 12 เช่น คลังความรู้, หลักสูตร, อบรมเชิงปฏิบัติการ, ตำรา และสื่อ ฯลฯ (ยังไม่ได้พูดคุยลงรายละเอียด)

โดยในเบื้องต้นนี้ จะมี อ.โจ้ เป็นผู้ประสานงานโครงการ นายบูมเป็นผู้ช่วย

ศุภชัยจะคอยเสริมเติมต่อยอด ผมกับโรจน์จะคอยประคับประคอง ๕๕๕

ทั้งนี้ ผมเองเห็นเป็นการส่วนตัวว่า ช่างศิลป์ถิ่นนคร นั้นล้ำมาก

ตามข้อ (๑) การสำรวจ

(๑.๑) อาจต้องนิยามให้ลงตัวก่อนว่า ช่างศิลป์ถิ่นนคร

ในกรอบการศึกษาเพื่อพัฒนานี้ ว่าไง ?

(๑.๒) โดยส่วนตัว อาจแยกเป็น ๓ แนว ๆ ละ ๓ คลัสเตอร์

(๑.๒.๑) แนวงานช่างศิลป์ชั้นสูง / งานช่างศิลป์ popular / งานช่างศิลป์พื้นบ้าน

(๑.๒.๒) คลัสเตอร์จวนสูญหายหรือหายไปแล้ว / กำลังเสี่ยงสูญหรือถูกแปลงไปมาก / ยังมีอยู่แต่ต้องทำอะไรได้แล้ว

และมีข้อคิดสำคัญของศุภชัยคือ

จะทำเพียงการอนุรักษ์สืบทอด / หรือพัฒนาต่อยอดยกระดับด้วย

เนื่องจากเวลาไม่มาก และ อยากฟังท่านทั้งหลายให้มาก

หลังจากที่นายบูม ยศไกร กาญชนะชัย เสนองานพระลากและนมพระ

แล้วทุกคนเอออวยเอาด้วยหมด

ผมเสนอเสริมว่า

๑) พระลากและนมพระเมืองนครนี้

อยู่ในกลุ่มงานช่างศิลป์ชั้นสูง แต่ผูกพันกับชาวบ้าน และ มีโอกาส Popular มาก

อยู่ในสภาพถูกลืม ละเลย จนเริ่มสูญและถูกแปลงสภาพมากในระดับเสี่ยงยิ่ง

และมีโอกาสศักยภาพสูงในการฟื้นคืนขยายผลแผ่ได้ไปทั่วภาคใต้

โดยเฉพาะในเขตสงขลา พัทลุง ตรัง สุราษฎร์ ซึ่งรวมกลุ่มวิถีวัฒนธรรมกัน

มีการประสมประสาน ๔ - ๕ งานช่างศิลป์สำคัญ

คือช่างไม้ ช่างเงิน-ทอง-นาค ช่างถม ช่างผ้า ช่างแต้ม ฯลฯ

๒) สำหรับการสำรวจงานช่างศิลป์ถิ่นนครนั้น

จากที่อ่านผ่านตารายงานการสำรวจงานช่างฝีมือเมืองนคร เมื่อปี ๒๕๔๐

และที่ตัวเองติดตามงานหัตถศิลป์ถิ่นนครเรื่อยมากว่ากึ่งศตวรรษ

ผมมองว่า งานเครื่องถม สานลิเพา ทอผ้ายกเมืองนคร

ซึ่งนับเป็นงานชั้นสูงนั้น แม้จะรู้สึกว่าอาจเสี่ยงสูญ

แต่จริง ๆ มีคนทำมาก การตลาดก็ดี มีการส่งเสริมสนับสนุนกันอยู่ไม่น้อยแล้ว

งานที่เหมือนว่ากำลังหายสูญเนื่องจากไม่เห็นมานานมากแล้ว

คืองานพื้นบ้าน จากวัสดุบ้าน ๆ อาทิ ทางมะพร้าว-กะพ้อ-ระกำ-สาคู

กาบหลาวชะโอน ใบลาน-หางอวน หลังคลุ้ม-คล้า เปลือกหวายลิง ฯลฯ

เช่นกันกับอีกหลายงานที่ทำซ้ำ ๆ ย่ำอยู่อย่างเดิม ๆ ที่อาจจะค่อย ๆ หายสูญ

หากไม่มีพัฒนาการให้โดน ๆ

เช่น งานตัวหนัง หรือแม้กระทั่ง เครื่องถม และ ลิเพา ก็ตามที

รายมายไว้เท่านี้ก่อนนะครับ

รอเจ้าการโจ้กับบูม และศุภชัยกับพี่เณรอ๊อดครับผม

มีไรเรียกได้เสมอครับ

เลยเทศกาลโควิดแล้ว เชิญ อ.สิริกรกับคณะมาบุกเมืองนครนะครับผม

รักษาสุขภาพไว้ให้มั่น การ์ดห้ามตกนะครับผม

๒๗ เมย.๖๔ ๐๗๑๒ น

บ้านบวรรัตน์ ท่าวัง เมืองนคร