เพื่อแผ่นดินเกิด

ต่อมามีการเปลี่ยนแปลงการปกครองซึ่งเรารู้กันดีแล้วว่าหมายถึงอะไร ? เราเกิดมีสถาบันที่ ๔ หรือสิ่งที่ ๔ คือ รัฐธรรมนูญเพิ่มเข้ามาเป็นหลักดำเนินกิจกรรมของสถาบันทั้ง ๓ ที่เคยมีมาแต่ก่อน โดยเฉพาะมีระบบว่าพระมหากษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ ข้อนี้จะต้องพิจารณาดูว่าจะกระทบกระเทือนต่อการที่สถาบันกษัตริย์จะทำหน้าที่สัมพันธ์ชาติกับศาสนาหรือหาไม่ ?

รัฐธรรมนูญแน่นแฟ้นถึงกับเป็นสถาบันแล้วหรือยัง ? ถ้ารัฐธรรมนูญเป็นสถาบันแล้ว ทำไมจึงมีการแก้ไขแล้วแก้ไขเล่ากันจนนับครั้งไม่ถ้วน นี่เรามีสถาบันที่ ๔ คือ รัฐธรรมนูญนี้อย่างมั่นคงเหมือนสถาบันทั้ง ๓ ที่เคยมีมาแล้วอย่างมั่นคงนั้นหรือไม่

เป็นที่น่าสะดุดใจว่า หลัก ๖ ประการ เสา ๖ ต้น ของคณะราษฎรที่เป็นรากฐานของรัฐธรรมนูญนั้น ในเสาทั้ง ๖ นั้น ไม่มีหลักศีลธรรมหรือหลักศาสนา คล้าย ๆ กับจะฝากไว้ในการศึกษา ไปพูดถึงเรื่องภราดรภาพ เสรีภาพ เศรษฐกิจ อะไรกันยุ่งไปหมดจนลืมสิ่งที่เรียกว่าศ๊ลธรรมหรือศาสนา นี้แสดงว่านักการเมืองไม่ให้ความสำคัญแก่ศาสนาอย่างถูกต้องหรือเพียงพอ เป็นที่น่าวิตก.

ควรจะให้ความสำคัญแก่รัฐธรรมนูญเป็นสถาบันเต็มที่เป็นสถาบันที่ ๔ แล้วควรจะมีธงจตุรงค์แทนธงไตรรงค์กันหรือยัง ธง ๓ สี กับธง ๔ สี มีความหมายไม่เหมือนกัน จะต้องพิจารณาดูให้ดีว่าเรามีสถาบัน ๔ มีธง ๔ สี กันได้หรือยัง ?

ที่มา ปาฐกถาธรรมของพุทธทาสภิกขุ
ทางวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย 
วันอาทิตย์ที่ ๑๗ มิถุนายน ๒๕๒๗
หัวข้อ "เรามีสิ่งชักนำให้ศาสนาคุ้มครองชาติ"
ตีพิมพ์ใน พระราชา กำลังเพื่อความชนะอย่างสูงสุดทุกชนิด 
ธันวาคม ๒๕๔๙, หน้า ๑๐
ภาพ ครั้งรัชกาลที่ ๗ - ๘ - ๙ พระราชทานรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยฉบับต่าง ๆ

๒๓ ตค.๕๙