เพื่อแผ่นดินเกิด

ทีนี้ เราก็จะมาดูกันทีเดียวตลอดสายว่าสำหรับมนุษย์นั้น ความมีประมุขเป็นหัวหน้าหรือเป็นผู้นำนี้มันจำเป็นหรือไม่ ? ถ้าจำเป็น จำเป็นกี่มากน้อย ? มันดีหรือไม่ มันดีกี่มากน้อย ความมีประมุขนั้นมันเป็นสิ่งที่ดีมากหรือดีน้อย ?

ถ้าตั้งปัญหาอย่างนี้ มันก็จะต้องพิจารณากันก่อนว่าความเป็นประมุขนั้น มันเป็นอะไร ?

เดี๋ยวนี้เราจะเรียกกันว่าผู็นำ ประมุขก็แปลว่าผู็นำ นี้มันจะนำไปได้อย่างไร ถ้าไม่เป็นที่รวมแห่งจิตใจ ไม่เป็นศูนย์รวมแห่งจิตใจ มันจะนำไปได้อย่างไร ?

ฉะนั้น คนที่เป็นประมุขก็ต้องเป็นศูนย์รวมแห่งจิตใจ ถ้าไม่เป็นศูนย์รวมแห่งจิตใจ มันก็พร่า ก็ทำอะไรไม่ได้ อะไรที่จะเป็นไปได้ดีแก่สิ่งที่มันประกอบกันอยู่มากมาย เช่นว่า มีคนประกอบกันอยู่มากมายมันก็ต้องมีจุดศูนย์รวม ฉะนั้นจึงมีพระราชาหรือพระมหากษัตริย์ หรืออะไรแล้วแต่จะเรียก นี้ตามที่สมมติกันมาเป็นจุดศูนย์รวม

ความมีประมุขเป็นเจตนารมณ์ของธรรมชาติ.

ที่มา ธรรมะบรรยายก่อนพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ลานหินโค้ง สวนโมกขพลาราม ไชยา เมื่อวันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๒๐

ภาพ บุญภาวนา ๑๕ วันสวรรคต พระเจ้าอยู่หัวที่สวนโมกข์กรุงเทพ เมื่อวันที่ ๒๗ ตำลาคม ๒๕๕๙