บัญชาชีวิต

เมื่อคืนวาน ได้จังหวะจัดห้อง เจอหนังสือเล่มนี้ที่เพิ่งได้มาคราวไปสัมมนางาน "สรรพศาสตร์ สรรพศิลป์ ถิ่นลพบุรี" เมื่อ ๘ กรกฎาคมที่ผ่านมา จนอดอ่านไม่ได้เพราะระบุว่าแปลมาจากบันทึกที่ชาวอังกฤษรวบรวมจากรายงานและจัดพิมพ์จากบันทึกและจดหมายต่าง ๆ ที่มีไปจากสยาม ระหว่างเดือนตุลาคม ๒๒๓๑ - กุมภาพันธ์ ๒๒๓๒ คือเกือบ ๓๓๐ ปีก่อน เพิ่งแปลโดย ศ.คุณหญิงแม้นมาส ชวลิต และพิมพ์โดยกรมศิลปากร เมื่อปี ๒๕๔๘ มีบทโฆษณาชวนอ่านอย่างอลังการณ์ว่า "ยิ่งใหญ่และมหัศจรรย์ :Great and Wonderful" ซึ่งตามแต่จะเห็นกัน

ลองอ่านที่ผมพบเป็นอัศจรรย์นี้นะครับ

"โดยที่ทรงพระปรีชาหลักแหลม พระองค์จึงได้ทรงพบความผิดพลาดในศาสนาของพระมหากษัตริย์แต่เก่าก่อนและพระองค์ก็มิได้ทรงเชื่อตามความเชื่อถือทั่ว ๆ ไปว่าพระเจ้าเป็นผู้ทรงทำลายล้าง และก็มิได้ทรงเชื่ออย่างนักปราชญ์ทางศาสนาบางท่านเชื่อ ว่าพระเจ้าทรงเหนื่อยหน่ายต่อการครอบครองสวรรค์เป็นเวลาช้านาน จึงทรงปล่อยพระองค์ให้พักผ่อน และทรงลืมเหตุการณ์ทั้งหลายอันเกิดขึ้นในโลกเสียโดยสิ้นเชิง มิได้ทรงเชื่อในคำเทศนาสั่งสอนอันกอปรไปด้วยไสยศาสตร์ของบรรดาพระภิกษุสงฆ์ซึ่งเป็นผู้สั่งสอนและเป็นพระในราชอาณาจักรของพระองค์ ตรงกันข้าม พระองค์ทรงเชื่อว่าพระเจ้านั้นทรงเป็นสากล ความกรุณาของพระองค์ทรงแผ่ไพศาลไปทั่วโลก ทรงพระกรุณารักใคร่สิ่งทั้งปวง พระองค์ได้ทรงสวดมนต์ภาวนาต่อพระเป็นเจ้าผู้ทรงเป็นอมฤตพระองค์นี้ และทรงวิงวอนขอความช่วยเหลือด้วยความเคารพสูงสุดอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือตอนเช้าหลังจากตื่นบรรทมแล้วครั้งหนึ่ง และตอนกลางคืนก่อนเข้าบรรทมอีกครั้งหนึ่ง ความจริงที่กล่าวมานี้มีหลักฐานอันเห็นได้ชัดที่สุดในพระราชดำรัสอันมิอาจจะหาคำมากล่าวชมเชยให้เพียงพอได้ พระราชดำรัสนี้ได้พระราชทานแก่เมอซิเออร์ คองสตังซ์ ตอบบันทึกเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสกราบบังคมทูลเร่งรัดให้ทรงนับถือคริสต์ศาสนา เนื่องด้วยพระราชดำรัสนี้มีค่ามหาศาล ข้าพเจ้าคิดว่าคงไม่เป็นการออกนอกบทเกินไปนักถ้าหากว่าขออัญเชิญมาลงพิมพ์ไว้ในที่นี้ตามที่ปรากฏในหนังสือ เล่ม ๕ หน้า ๓๐๙ ของบันทึกของคุณพ่อตาร์ชาร์ด เรื่อง "การเดินทางไปราชอาณาจักรสยาม" ฉบับพิมพ์ที่กรุงปารีส ขนาดแปดหน้ายก แปลเป็นภาษาอังกฤษ มีข้อความดังนี้ ...

ด้วยเหตุว่ายาวมาก ไม่ทราบว่าจะอ่านกันต่อจนครบไหมครับ ? ที่เอาภาพมาให้ดูนั้นเป็นภาคภาษาอังกฤษเฉพาะตอนนี้จนจบความนะครับ

๑๓ ตค.๕๙