บัญชาชีวิต

จำได้ว่าแม่ชอบถามเรื่อย ๆ ว่าจะเอาอะไร เอานี่โน่นไหม ? และดูเหมือนพวกเราทุกคนก็ตอบแม่ลักษณะเดียวกันหมดว่าไม่ต้องหรอกครับแม่ แม่ให้มามากเหลือเกินแล้ว แม่ให้พี่ ๆ ที่มีเมีย ให้น้องติ่งที่เป็นน้องน้อย โดยเฉพาะพี่ตั๋งพี่จุ๋มที่มีลูกมีหลานสืบตระกูลซิครับ จากนั้นส่วนใหญ่ก็ไม่ค่อยได้ตาม

พี่ตั้วบอกว่า แม่เคยเอามาให้อ่านแล้วเก็บกลับไป เต้ยเองก็ดูเหมือนว่าจะได้อ่านตั้งแต่แม่อยู่ที่นครนานมากแล้ว แล้วก็ลืมไปเลย แม่ถามเชิงขอความเห็นด้วยว่าเหมาะไหม อยากได้อะไรเฉพาะไหม สุดท้ายเต้ยก็ตอบว่าแล้วแต่แม่ครับ ซึ่งน่าจะเหมือน ๆ กันทุกคน

สุดท้ายเราก็พบพินัยกรรมฉบับนี้ที่แม่เขียนไว้ตั้งแต่ปี ๒๕๒๗ ตอนอายุ ๖๒ ปีโน่น แล้วปรับแก้เล็กน้อยในปี ๒๕๕๖ ตอนอายุ ๙๐ ปี ก่อนที่จะจัดโอนโฉนดที่ดินให้จนหมดแล้วเมื่อปีที่แล้ว โดยแม่จัดใส่ในสมุดบันทึกวางเด่นอยู่ในตู้เฉพาะของแม่ ว่า

"...วันที่ ๒๒ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๒๗ ข้าพเจ้า นางรัตนา พงษ์พานิช (หม้าย) อายุ ๖๒ ปี ... ได้พิจารณาถึงสังขารแล้ว เพื่อป้องกันความยุ่งยากกลับอาจเกิดขึ้นกับบุตรหลานในกาลภายหน้าเกี่ยวกับทรัพย์สินมรดกของข้าพเจ้า จึงได้ทำพินัยกรรมฉบับนี้ขึ้น ซึ่งเป็นการกำหนดการเผื่อตายไว้ และเป็นคำสั่งครั้งสุดท้ายของข้าพเจ้า ตามที่จะกล่าวต่อไปนี้ ...

ข้อ ๑ เมื่อข้าพเจ้าถึงแก่กรรมแล้ว บรรดาทรัพย์สินของข้าพเจ้าทั้งสิ้น ...

ข้อ ๒ ภายหลังจากที่ข้าพเจ้าถึงแก่กรรมแล้ว ข้าพเจ้าขอตั้งให้ ... เปนผู้จัดการมรดกร่วมกัน ...

ข้อ ๑๓ ...ซึ่งหากข้าพเจ้ามิได้มิได้ทำพินัยกรรมไว้เกี่ยวกับทรัพย์สินเหล่านั้น ก็ให้ถือว่าข้าพเจ้ายกให้แก่บุตรทั้ง ๕ คน เท่า ๆ กัน ให้บุตรทั้ง ๕ คน ตกลงแบ่งกันเอง หากแบ่งไม่ตกลงกันก็ให้ประมูลระหว่างกันเอง เงินที่ประมูลได้เท่าใด ก็นำมาแบ่งเปน ๕ ส่วน ให้ได้คนละเท่า ๆ กัน อย่าให้มีการฟ้องร้องให้เปนการเสื่อมเสียต่อวงศ์สกุล

ข้อ ๑๕ เนื่องจากพินัยกรรมฉะบับนี้ เป็นคำสั่งสุดท้ายของข้าพเจ้า ดังนั้น ข้าพเจ้าจึงขอสั่ง ขอร้อง เปนคำสอนเตือนใจต่อบุตรหลานทุกคน ให้รักใคร่ สามัคคี ปรองดอง กันให้ดีที่สุด หนักนิดเบาหน่อย อภัยกันได้ ก็ให้อภัยกัน ให้อุดหนุนจุนเจือกันในเมื่อพี่น้องคนอื่นมีทุกข์ ทั้งนี้ให้เปนการสมควรแก่เหตุการณ์และฐานานุรูปตามควรแก่สภาพ และขอให้ทุกคนเข้าใจว่า พี่น้องทั้ง ๕ คนนี้ เกิดมาจากพ่อ-แม่เดียวกัน ไม่ใช่คนอื่น จงเชื่อฟังคำสอนและคำแนะนำของญาติผู้ใหญ่ในสกุลให้มาก โดยเฉพาะน้าพา ซึ่งรักและหวังดีด่อลูกเสมอ

ข้อ ๑๖ ข้าพเจ้า ทำพินัยกรรมฉบับนี้ ด้วยสติสัมปชัญญะและความสมัครใจของข้าพเจ้าเอง ไม่มีใครบังคับข่มขู่ให้ทำขึ้น และทำด้วยความสมัครใจ ทั้งได้พิจารณาไตร่ตรองอย่างดีแล้ว ข้าพเจ้าไม่ได้ป่วยเปนโรคภัยไข้เจ็บอย่างใด ๆ มีความสำนึกอยู่ตลอดเวลาที่จะทำพินัยกรรมฉะบับนี้ พินัยกรรมฉะบับนี้ ข้าพเจ้าเขียนด้วยตนเอง.

รัตนา พงษ์พานิช