เพื่อแผ่นดินเกิด

ลองพลิกดูที่หมายเหตุไว้ แล้วอยากชวนกันดูด้วยกันเพราะว่ากันว่างานนี้ของคุณสมิธที่นอกจากเข้ามาช่วยจัดระเบียบบริหารงานเหมืองแร่ให้ประเทศไทยที่ยังเป็นสยาม โดยคุณสมิธได้ทำสิ่งที่นอกเหนือกว่าด้วยการเขียนบันทึกการเดินทางเพื่อรายงานต่อราชสมาคมภูมิศาสตร์แห่งกรุงลอนดอน และได้รับการช่ืนชมว่า "...เป็นนักสังเกตการณ์ประวัติศาสตร์ทางธรรมชาติและขนบธรรมเนียมของมนุษย์หลายรูปแบบ..." ในขณะที่กรมศิลปากรไทยได้สรุปว่า "...เป็นหนังสือบันทึกของชาวตะวันตก...(ที่)มีความเข้าใจความเป็นไปในวิถีชีวิตของชาวสยามได้เป็นอย่างดีที่สุดอีกเล่มหนึ่ง..."

ท่านสรุปถึงคนสยาม-ไทย ไว้อย่างนี้ครับ

"...ชาวบ้านสยามและลาวนั้น ไม่มีคุณสมบัติพอที่จะเป็นคนงานได้เมื่อไม่ได้เดือดร้อนเรื่องเงิน..."

"...อุปนิสัยชาวสยามที่ชอบผัดวันประกันพรุ่ง รวมทั้งเรื่องความเชื่อบางอย่างที่ส่งผลให้การทำงานต้องสะดุดและล่าช้า..."

"...หากแต่ภาพรวมแล้ว ชาวสยาม(ในสายตาของนายสมิธนั้น)คือความเป็นมิตรและจริงใจ...ชาวต่างชาติทุกคนในสยามล้วนแต่ประทับใจในความเบิกบานแจ่มใสและฉลาดเฉลียวของหนุ่มสาวสยาม ประทับใจใบหน้าและรูปร่างรวมทั้งบุคลิกลักษณะและจิตใจ..."

โดยมีข้อสังเกตเกี่ยวกับการกดขี่ ความไม่เป็นธรรม การจัดการศึกษา ที่มีการลงท้ายด้วยว่า

"...โดยพื้นฐานนั้น ชาวสยามนับว่าเป็นผู้มีภูมิปัญญาในการดำรงชีวิตโดยเฉพาะเรื่องการใช้ชีวิตกับสายน้ำ..."

หากอ่านที่ผมถ่ายมาเป็นตัวอย่างไม่จุใจ ตามไปหาซื้อจากกรมศิลปากรนะครับ ที่สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ครับผม

๒๖ เมย.๖๐