เพื่อแผ่นดินเกิด

ตราประทับที่พบในสุสาน
ตามตำแหน่งของร่างที่เหลือแต่สิ่งของและเศษกระดูก
บ่งบอกหลายอย่าง

๑ - นอกจากร่าง "เจ้าโม" แล้วยังฝังร่างพระสนมทั้ง ๔ ไว้พร้อมตราประทับประจำองค์ โดยอีกฟากหนึ่งนั้นฝังไว้อีก ๗ ร่าง ข้างหน้ามีอีก ๔ ร่างในแต่ละห้อง หลายร่างมีตราประทับบ่งบอกสถานะตำแหน่ง

๒ - ตราทองรูปมังกรนี้ เขาว่าเป็นตราทองในสมัยราชวงศ์จิ๋น-ฮั่นที่ใหญ่ที่สุดที่พบแล้วจากการขุดค้นทางโบราณคดี นอกนั้นเป็นตราหินต่าง ๆ เฉพาะของ "เจ้าโม" มีแม้กระทั่งตราเมื่อยังเป็นอุปราชด้วยซ้ำ

๓ - ตรากบลักษณะคล้ายนี้ มีพบ ๑ ชิ้นที่เขาสามแก้ว แต่เป็นสำริด มีสองชั้น นักวิชาการผู้เชี่ยวชาญอ่านชั้นนอกแล้ว ว่าอยู่ในสมัยราชวงศ์ฮั่นเช่นกัน

๔ - เท่าที่อ่านค้น สรุปว่า "เจ้าโถ-เจ้าโม" มิใช่ไท แต่เป็นแม่ทัพจีนที่ตั้งตัวหลังจิ๋นซีสวรรคต ส่วนการที่เรียกว่า "เจ้า" นั้น ยังอาจจะเป็นร่องรอยของ "เผ่าไท" ที่นิยมเรียกหัวหน้าว่า "เจ้า" ก็เป็นได้ ใครจะรู้ ?

อ่าน - ดูกันเอาเองนะครับ

๒๖ สค.๖๐