เพื่อแผ่นดินเกิด
- Details
- Written by Super User
- Category: เพื่อแผ่นดินเกิด
- Published: 11 March 2018
- Hits: 5134
พญาไม้ในบ้าน The Home Grown Podocarpus
(bunchar.com เพื่อแผ่นดินเกิด 20180307_1)
เมื่อแรกกลับไปอยู่เมืองนครใหม่ ๆ หมกมุ่นจดจ่ออยู่กับ ๔ อย่าง แม่-น้าพา-คุณป้าและบรรพชน/ครอบครัว เมืองนครบ้านเกิดกับการก่อการนาคร-บวรรัตน์ งานโรคปอดต่อด้วยสุขศาลาเมืองนคร สวนสมรมที่ยวนแหล ให้ชื่อว่าธรรมรักษา-ปันตวัน กับต้นไม้ใบหญ้าในบ้าน เฉพาะเรื่องท้ายนี้เป็นเอาไม่น้อย ค่อย ๆ คลี่เป็นโครงการสวนพฤกษศาสตร์น้อย ๆ ในใจ ครั้นเข้าไปเกี่ยวกับคีรีวงจนได้เรียนรู้ว่าบนขุนน้ำเขาหลวงนี้ มีพืชพิเศษชนิดหนึ่ง ที่ชาวบ้านเรียกว่า "ขุนไม้" ในสาระบบไทยเรียกว่า "พญาไม้" สาระบบโลกเรียกว่า Podocarpus นับเป็นหนึ่งในพืชดึกดำบรรพ์ ตระกูลสน ใบแบน ที่หลงเหลือน้อยชนิดพันธุ์ และมีแต่แถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นี้ แถมคนคีรีวงบอกว่า "ขุนไม้นี้จะยืนต้นใหญ่ตระหง่านอยู่ตามสันเขา สวยมาก ๆ เวลาออกดอกและผล เม็ดตกตามโคนงอกเต็มไปหมด" ค้นคว้าต่อ มีระบุว่าแถบตะวันตกนิยมเอาเนื้อไม้มาแกะพระ เพราะถือว่าเป็นไม้พิเศษ ก็เลยชวนกันเก็บพันธุ์มาปลูกเผยแพร่กัน จากนั้นเวลาผ่านไปที่ไหนเจอเข้า ก็อดเอากลับมาปลูกใส่บ้านไม่ได้ รวมทั้งตามหาหนังสือตำรา Flora of Thailand เรื่องนี้มาค้นไว้ แต่ก็เทียบไม่ใครถูก เพราะดูเหมือนว่าในตำราจะน้อยกว่าที่มี สรุปว่าตอนนี้มีพญาไม้หรือสนใบแบน ปลูกไว้ในบ้าน ๗ สายพันธุ์
๑) พญาไม้เมืองไทยจากแหล่งเขาหลวง ซึ่งปลูกตายมาหลายรอบ ต้นนี้ได้จากตลาดนัดเสาร์อาทิตย์ริมถนนพัฒนาการคูขวางเมืองประมาณ ๕ - ๖ ปีก่อน ตั้งต้นได้ดี น่าจะไม่ตายอีก แต่ก็ไม่แน่ เพราะเขาชอบอยู่บนสันเขา ๒) พบในร้านขายต้นไม้ที่จิ่งหง ยูนนาน เมื่อเกือบ ๒๐ ปีก่อนโน้น ปลูกลงดิดติดแต่ไม่โต แถมถูกไม้อื่นคลุมแข่ง อาจจะตายในไม่ช้าหากไม่ได้ทำอะไรเพื่อฟื้นฟูเขากว่านี้
๓) สนใบพายจิ๋ว จำไม่ได้ว่าเจอที่ไหน ไทยหรือเทศ ปลูกที่ริมกำแพง ขึ้นต้นเป็นพุ่มสวย ยังหาคนมาช่วยตอนขยายพันธุ์ไม่สำเร็จ
๔) พญาไม้จากญี่ปุ่น จากคาบสมุทรอิซู อะตามิ เมื่อคราวตามไปงานประกวดกล้วยไม้ที่โอกินาวากับ อ.ระพี-คุณแม่กัลยา สาคริก แล้วต่อไปเยี่ยมสวนกล้วยไม้แถวนั้น เจอในกระถางของบ้านพักที่แยกไปเช่านอนคนเดียว ใกล้บ้านครอบครัวที่ อ.ระพีพัก แล้วขอซื้อเขามา แต่เขายกให้ใส่กระเป๋า ขนไปฮอกไกโดก่อนจะกลับมาปลูก เติบโตดี แต่ใบไม่งามดกและออกเหลืองเสมอ ๆ ไม่รู็ว่าจะรอดหรือไม่ ?
๕) พญาไม้จากบาหลี เมื่อคราวไปสำรวจศึกษาเกาะชวาแล้วเลยไปบาหลี ที่สวนพฤกษศาสตร์บนเขาสูงแสนหนาว เห็นปลูกอยู่มาก ออกมาหน้าสวนมีร้านขาย ก็เลยติดกลับมาปลูก เติบโตสูงใหญ่และงามไม่เลิก
๖) แบบใบฝอย อย่างที่เคยเห็นทางป่าเมืองเหนือ นิยมเรียกว่า พญามะขามป้อม แต่หาไม่ได้ในตลาดเมืองไทย พบในแผงข้างทางขึ้นเขาที่บาหลี ก็เลยยกถุงมาแต่น้อย ๆ เติบโตดีถึงทุกวันนี้
๗) ส่วนที่ในตลาดเมืองไทยนิยมกันมาก ในชื่อ "สนใบพาย" นี้มี ๒ แบบ ใบยาว กับใบสั้น เคยได้มาทั้ง ๒ แต่ไม่รู้อยู่ไหน ตอนนี้ได้ใบยาวมาใส่กระถางไม่รู็จะปลูกตรงไหน ส่วนใบสั้น เห็นมากโดยทั่วไป อาจจะหามาบอนไซไว้ จนครบ ๘ สายพันธุ์ ส่วนบางแก้วกับหลังอานนั้น น่าจะผสมกับพญาไม้ไม่ได้ เพราะต่างสกุลกันเกิน อนึ่ง ที่ออกแอว-ดงทาบ บริเวณปากแม่น้ำโขง ที่ถือเป็นศูนย์ของฟูนันนั้น พบดงพญาไม้ปลูกไว้ไม่น้อย น่าจะอีกสายพันธุ์ แต่หาต้นน้อยไม่ได้ครับ.
๗ มีค.๖๑ ๐๗๕๐ น.
บ้านท่าวัง สะพานควาย กทม. #อุทยานพฤกษศาสตร์ในบ้าน
