เพื่อแผ่นดินเกิด
- Details
- Written by Super User
- Category: เพื่อแผ่นดินเกิด
- Published: 07 January 2020
- Hits: 984
แดนจามที่เวียดนามตอนกลาง
Cham Land Of Central Vietnam
(bunchar.com เพื่อแผ่นดินเกิด 20200107_1)
จากนี้ไปประมาณอาทิตย์หนึ่ง จะลองไล่เรียงเรื่องแดนจามที่เวียดนามตอนกลาง เท่าที่ได้พบเห็นใน ๓ รอบที่ไปมาเพราะยังเว้นไม่ได้เล่านี้โดยที่หลายท่านอาจสงสัยว่าไปเวียดนามทั้งที ไม่ได้ดูนี้เลยหรือ ? จากนานาหนังสือที่หยิบมาพลิกผ่านและอ่าน ๆ ๆ ที่เขาบอกว่าประวัติเวียดนามนั้นยาวนานกว่า ๒,๐๐๐ ปี ขอเริ่มด้วยการทำความเข้าใจเบื้องต้นว่าแดนเวียดนามทุกวันนี้นั้น ประกอบด้วย ๓ เขตใหญ่
ตอนบนรอบอ่าวตังเกี๋ย ที่เป็นเขต "ชาวเวียด"
ตอนกลาง เลียบชายทะเลจีนใต้ไล่ลงมาทางใต้ เป็น "แดนจาม"
ตอนล่างบริเวณปากแม่น้ำโขง ล่างจากเขมร เป็น "แดนเขมร-เจนละน้ำ" ที่ยุคหนึ่งเขมรอ่อนล้าทิ้งร้างหลายหนังสือบอกว่าเพราะรบกับจามมาก แล้วถูกไทยกระหนาบรุกชาวจามถูกเวียดรุกไล่ ล่าถอยลงมา แล้วเวียดก็ตาม ๆ กันมาอยู่ปนกันผ่านการต่อสู้กู้ชาติ แบ่งชาติ รบกันในชาติ รวมชาติ หลายตระลบจนเป็นเวียดนามในวันนี้
หนังสือประวัติศาสตร์เวียดนามฉบับพิสดารพันลึกและเล่มที่พิพิธภัณฑประวัติศาสตร์แห่งชาติที่ฮานอยทำออกมา ผมขอสรุปคร่าว ๆ เพื่อความรับรู้และเข้าใจในเวียดนามประมาณนี้
๑) มีผู้คนมาอยู่บนดินแดนเวียดนามตั้งแต่สมัยหินแรก ๆ ๓ - ๔๐,๐๐๐ ปีก่อน จนกระทั่งเมื่อประมาณ ๑๐,๐๐๐ ปีที่แล้ว ที่พบร่องรอยโบราณคดีหินใหม่ในวัฒนธรรมหัวบินห์และบัคซอนพร้อมกับการเข้าสู่สังคมกสิกรรม สู่สมัยหินใหม่ตอนปลาย เมื่อประมาณ ๕ - ๖,๐๐๐ ปีก่อน ที่พบแหล่งวัฒนธรรมนับสิบแหล่งที่มีอัตตลักษณ์เฉพาะทั้งทางเหนือ ใต้ และบนเกาะ
๒) เมื่อเข้าสู่สมัยโลหะ โดยเฉพาะยุคสำริด เมื่อ ๔,๐๐๐ ปีก่อน วัฒนธรรมของเวียดนามมีความรุ่งเรืองและหลากหลาย แบ่งได้เป็น ๓ บริเวณ ทางตอนเหนือในลุ่มแม่น้ำแดงของชาวเวียด พัฒนาจากวัฒนธรรมฟุงเหงียนถึงดองซอน บริเวณตอนกลางมีวัฒนธรรมลองถั่นกับซาหวิ่นที่รุ่งเรืองต่อมาเป็นวัฒนธรรมจาม ส่วนทางตอนใต้ก็มีวัฒนธรรมกั๋วซัทกับออกแอวที่เป็นของกลุ่มคนชาวโปรโตมาเลย์ โดยที่ทั้งดองซอน ซาหวิ่น และ ออกแอว นั้นถือว่าเป็นยุคสมัยรุ่งเรืองสูงด้วยวัตถุวัฒนธรรมต่าง ๆ
๓) กระทั่งพุทธศตวรรษที่ ๔ - ๕ ที่เวียดนามถูกจีนบุกเข้าครอบครองยาวนาร่วม ๑,๐๐๐ ปี ตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฮั่นถึงราชวงศ์ถัง โดยเฉพาะเขตตอนบน ขณะที่ตอนกลางมีอาณาจักรหลินยี่หรือจามปา ตั้งศูนย์กลางอยู่ที่มิเซน ทางตอนใต้มีอาณาจักรฟูนันอันรุ่งเรืองก่อนที่จะเปลี่ยนเป็นเจนละในพุทธศตวรรษที่ ๑๓ ตามด้วยเขมร
๔) กว่าเวียดนามจะฟื้นฟูกู้ชาติจากจีนได้ในพุทธศตวรรษที่ ๑๕ พร้อมกับการพัฒนาระบบการปกครองอย่างจีน มีการขยายลงใต้อย่างต่อเนื่องตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ ๑๗ - ๒๔ จนครองได้ทั้งเขตของจามและเขมร-เจนละน้ำ ที่พิพาทกันจนหมดกำลัง รวมทั้งยังพิพาทกับสยาม-ไทย
๕) กว่าเอกภาพของรัฐเวียดนามจะก่อตัวได้โดยผ่านการต่อสู้กู้ชาติจากจีน ผนวกรวมดินแดนจามและเจนละ พร้อมกับรบกันเองเพื่อรวมชาติ มีการปฏิวัติหลายรอบ มีการย้ายนครหลวงจากตอนเหนือลงมาทางตอนกลาง ครั้งสำคัญเมื่อเกิดกบฏไตเซิน ที่รัชทายาทหลบไปขอพึ่งและกำลังจากรัฐไทยสมัยรัชกาลที่ ๑ มากู้บัลลังค์ ก่อนที่จะกลับมาสถาปนาเป็นพระเจ้าเวียดนามยาลองที่เว้ พร้อมกับมีการชักนำฝรั่งเศสเข้ามาเกี่ยวยุ่ง จนตกเป็นอาณานิคมอินโดจีน ก่อนที่จะเกิดการต่อสู้กู้ชาติ แบ่งเป็นเวียดนามเหนือและใต้ แล้วรวมชาติได้ เมื่อไม่นานนักมานี้
ผมไปเวียดนามมา ๔ รอบ
- รอบแรกพาน้อง ๒ คน Mana Chuaichoo Pairot Singbun ไปเที่ยวเป็นรางวัล หลังทำงานหนัก เมื่อ ๑๕ ปีก่อน เริ่มที่ดานัง ฮอยอัน เว้ ฮานอย ซะปา ฮาลอง
- รอบสอง ตาม อ.เอียนกับหมอเจมส์ไปสัมมนาประวัติศาสตร์โบราณคดีเวียดนามที่กว่างงายแดนซาหวิ่นแล้วลุยเองคนเดียว ไปมิเซิน ด่งเซือง ฮอยอันแล้วล่องใต้ด้วยรถแม่ค้าร่อนเร่แวะแทบทุกแดนจามไปจนถึงแดนเจนละ ออกแอว
- รอบสามไปกับอาจารย์ปีเตอร์ สกิลลิ่ง และพ่อ Pairot Singbun เริ่มที่โฮจิมินห์กับหลายเมืองโบราณเขตออกแอว เจนละ แล้วข้ามไปฮานอย ลุยแหล่งดองซอนหลายบริเวณ
- รอบนี้ ที่สี่ กับพี่น้อง นอนฮอยอัน ดานัง เว้ มิเซิน
แล้วจะทยอยเล่าไปเรื่อย ๆ เน้นแดนจาม
เริ่มจากซาหวิ่น จามปา จนน่าจะจบที่เว้และฮอยอันกระมังครับ
๗ มค.๖๓ ๐๗๔๐ น.
บ้านท่าวัง สะพานควาย กทม.
