เพื่อแผ่นดินเกิด
- Details
- Written by Super User
- Category: เพื่อแผ่นดินเกิด
- Published: 30 March 2016
- Hits: 1988
เขมรคร่าว ๆ เมื่อคราวไปรอบที่ ๔ ปี ๒๕๕๘ ทำท่าว่าผมน่าจะยังไม่ได้รายงานละเอียดเสียที จึงขอรวบรัดแบบคร่าว ๆ เฉพาะช่วงที่พี่น้องกัมพูชามาเริ่มตั้ง "เมืองพระนคร" กระทั่งย้ายไปที่ฐานอื่น ๆ ซึ่งอยู่ในช่วงระหว่าง พศต.ที่ ๑๔ - ๒๐ รวมประมาณ ๗ - ๘๐๐ ปี โดยก่อหน้านั้นตั้งแต่ฟูนันหรือพนมดา (พศต.๑๒) มาสมโบร์ไพรกุก (ปลาย พศต.๑๒) ไพรเกมง และ กำพงพระ (พศต.๑๓ - ๑๔) นั้นค่อยเล่าถึงในโอกาสหน้า ดังนี้ ๑) เริ่มตั้งแต่พระเจ้าชัยวรมันที่ ๒ (ปลาย พศต.๑๔ - ต้น พศต.๑๕) ประกาศอิสรภาพจากการตกอยู่ในอาณัติของชวา ด้วยการสถาปนา "พนมกุเลน" เป็นเขาศักดิ์สิทธิ์ของอาณาจักร เรียกศิลปะกุเลน ๒) ก่อนจะขยับไปตั้งฐานที่ "หริราลัย" (กลาง พศต.๑๕) ที่ทุกวันนี้คลี่มาเรียกว่า "ร่อหรวย" ฝรั่งเรียกว่า "โรลั๊วะ" มี ๓ ปราสาทสำคัญเป็นตัวแทนสิ,ปะแบบพระโค คือ "พระโค โลเลย และ บากอง" โดยบากองถือเป็นมหาปราสาทเสมือนเขาพระสุเมรุกลางนคร โดยมี ๓ เขารายรอบเป็นบริวาร คือ พนมบก พนมกรม และ พนมบาเค็ง ๓) ก่อนที่พระเจ้ายโศวรมันที่ ๑ จะขยับใหญ่ไปให้ "พนมบาเค็ง" เป็นศูนย์กลางแห่ง "ยโศธรปุระ" (กลาง พศต.๑๕) ที่ต่อมาเรียกกันว่า "เมืองพระนคร" พร้อมสถาปนา "ปราสาทบาเค็ง" ขึ้นบนยอดเป็นศิลปะบาเค็ง พร้อม "บารายตะวันออก" สำหรับ "ปราสาทกระวาน" และ "พิมานอากาศ" ก็สร้างในช่วงนี้ ๔) ขณะนั้นพระเจ้าชัยวรมันที่ ๔ ได้ตั้งอีก "นคร" ขึ้นชื่อ "ลึงคปุระ" ที่ทุกวันนี้เรียกว่า "เกาะแกร์" แล้วกลับมายัง "พระนคร" (ปลาย พศต.๑๕) มีการก่อสร้างปราสาทแบบ "แปรรูป" เช่น "ปราสาทแปรรูป" "ปราสาทแม่บนตะวันออก" ขณะเดียวกัน "ปราสาทตาแก้ว" และ "ปราสาทบันทายสรี" ก็สร้างในช่วงนี้ ๕) ต้น พศต.๑๖ พระเจ้าสุริยวรมันที่ ๑ ที่ตั้งฐานที่พิมายได้ขยับเข้าเมืองพระนครพร้อมกับขยายเข้าครองทวารวดีในดินแดนไทยปัจจุบัน ระหว่างนั้นมีปราสาทศิลปะคลัง (ต้น พศต.๑๖) ต่อมาพระโอรส (พระเจ้าอุทัยทิตยวรมันที่ ๒) สถาปนา "ปราสาทบาปวน" "บารายตะวันตก" "แม่บนตะวันตก" เรียกศิลปะบาปวน (ปลาย พศต.๑๖ - ต้น พศต.๑๗) ๖) จากนั้นพระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ จึงสร้างปราสาทนครวัด มีบันทายสำเหร่ร่วมศิลปะนครวัด (กลาง พศต.๑๗ - กลาง พศต.๑๘) จนจามเข้ามาโจมตียับเยิน โดยกบาลเสปียนก็เชื่อว่าสร้างทำในช่วงนี้ ๗) จนพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ กู้คืนแล้วลดขนาดพระนครหลวงแล้วสร้าง "นครธม" ขึ้นใหม่ข้าง ๆ เรียกศิลปะบายน (กลาง - ปลาย พศต.๑๘) มีหลายปราสาทสำคัญ คือ ตาพรหม พระขรรค์ บันทายกดี ตาสม นาคพัน ลานช้าง และ บันทายฉมาร์ ลองดูภาพเท่าที่เลือกไล่ไปตามลำดับกาลสมัยนะครับ รูป ๑ - ๘ พนมกุเลน รูป ๙ - ๑๗ พระโค รูป ๑๘ - ๒๑ โลเลย รูป ๒๒ - ๓๐ บากอง รูป ๓๑ - ๓๗ พนมกรม รูป ๓๘ - ๔๑ บาเค็ง
