การพระศาสนา
- Details
- Written by Super User
- Category: งานศาสนา
- Published: 01 April 2022
- Hits: 631
คือใคร ? ทวดยายหฺมฺลี ?
WhoIsTuadYaiHmlee ?
(bunchar.com การพระศาสนา 20220401_6)
หนึ่งในพิธีการ #เฉลิมฉลองโนราภูมิปัญญาแห่งแผ่นดิน ที่วัดพะโคะวันนั้น
มีพิธีที่ผมไม่ค่อยคุ้น คือ กาดถวายทวดยายหฺมฺลี แล้วมีสวดสมโภช
ตามด้วยโนรารำถวายก่อนจะทำการอัญเชิญทวดจากเรือนแก้วไปขึ้นเบญจา
ก่อนที่ครูหมอจะประกอบพิธีไหว้ครู แล้วนานาโนราจะรำถวายใหญ่อีกรอบ
ตามเอกสารของงานบอกว่า ...
"#ทวดยายหฺมฺลี" คือ "#ทวดนวลทองสำลี" ... เป็นพระพุทธรูปทรงเครื่องอุ้มบาตร
ลักษณะเครื่องทรงคล้ายการแต่งกายของมโนราห์
เนื้อสำริด สูง ๑๕๐ เซนติเมตร สร้างขึ้นเมื่อใดไม่ปรากฏแน่ชัด
สันนิษฐานว่าในสมัยกรุงศรีอยุธยา
ตำนานเล่าว่าในอดีตนานมาแล้ว มีหญิงคนหนึ่งมาพักอาศัยอยู่ในชุมชนบริเวณนี้
ได้สอนให้ชาวบ้านรู็จักการปั่นด้ายและทอผ้า เป็นที่รักใคร่นับถือของชาวบ้าน
ต่างสำนึกในบุญคุณจึงสร้างพระพุทธรูปขึ้นเป็นเครื่องระลึก
และให้ชื่อว่า "#พระพุทธรูปยายสำลี"
ซึ่งคำว่าสำลี หมายถึงฝ้ายที่ใช้ทอผ้านั่นเอง
ต่อมาคนรุ่นหลังเรียกว่า "#ทวดยายหฺมฺลี" หรือ "#ทวดลำสี"
และยังมีความเชื่อว่าพระพุทธรูปองค์นี้เป็นอนุสรณ์ของนางนวลทองสำลี
ธิดา #พระยาสายฟ้าฟาด เจ้าเมืองพัทลุง
ผู้ให้กำเนิด "#ขุนศรีศรัทธา" #ต้นตำนานมโนราห์
"#ทวดยายหฺมฺลี" จะถูกอัญเชิญออกมาปีละครั้ง เพื่อประทับบนเรือพระ
เนื่องในเทศกาลวันออกพรรษา ถือเป็นงานบุญประเพณีสำคัญของชาวบ้าน
ตำบลชุมพล อำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา ...
เช้านั้นระหว่างกำลังรอและชุลมุนกัน ผมรู้โพยว่ายายอบ ทองอ่อน
ทายาทผู้สืบทอดสายสกุลผู้ดูแล ทวดยายหฺมฺลี มานั่งรอกาดถวายเครื่อง ๑๒
ก็เลยเข้าไปฉวยโอกาสถามความ
" ... จริง ๆ แล้ว #ทวดยายหฺมฺลี เป็นมาพันพรื๋อครับ ... "
" ... เอาจริง ๆ เลยน่ะ ... " ยายอบสำลับก่อนเริ่มเล่า
" ... ฝนหมันแล้งมาก ทำนาไม่ได้ผล ก็เลยบนกัน
จากนั้นมีคนบอกว่ามีรูปพระโบราณ ต้นตระกูลฉันก็เลยซื้อไว้รักษาแก้บน
จนคนก็นับถือกันเรื่อยมา ... "
" ... นานแค่ไหนแล้วครับ ... "
" ... นับไม่ถูกแล้ว เลยไปสัก ๕๐๐ ปี ... "
กระบวนการวันนั้นยาวมาก กว่าทวดจะได้รับการเชิญออกมาจากเรือนแก้ว
เอาไว้ดูกันอีกทีชัด ๆ ครับ ว่าตกลงแล้ว คือใคร ? #ทวดยายหฺมฺลี รูปนี้ ?
แต่ที่สำคัญวันนี้นั้น ท่านดำรงสถานะ #เป็นทั้งพระ_ทั้งทวด
แถมยัง #เป็นหนึ่งครูต้นของนานาโนราในเมืองไทย ครับผม
๑ เมย.๖๕ ๐๙๐๐ น.
บ้านบวรรัตน์ ท่าวัง เมืองนคร
