การพระศาสนา

การที่ตัดสัญโญชน์ได้เพราะเป็นข้าศึกกันอยู่ตามธรรมชาติ 
เช่น แมวกับหนู แม้ไม่ต้องยุก็ฆ่ากันเอง 
แสงสว่างเกิดขึ้นความมืดก็หายไปเอง

จึงกล่าวว่า ตัวอริยมรรคและอนุสัยนี้ 
ต่างเป็น "ธรรมชั้นที่ไม่มีเจตนา" ด้วยกัน 
ปราบปรามกันได้โดยสภาพตัวเอง

เราจึงมีหน้าที่แต่เพียงอบรมองค์มรรคให้เต็มที่อยู่เสมอ 
ก็กลายเป็นกุศลชั้นประณีต 
ทันกับความประณีตหรือสัญโญชน์หรืออนุสัย 
และประชุมกันเป็นอริยมรรคตัดสัญโญชน์ในลำดับแห่งสัจจานุโลมิกญาณนั่นเอง 
กิเลสละเอียดหรือสัญโญชน์นั้น ๆ มีอยู่แล้วโดยไม่ต้องอบรมขึ้น
การพยายามจนกว่าจะมีอริยมรรคขึ้นได้นั้น 
เรียกว่า การอบรมทำให้มาก
เป็นตัว "การปฏิบัติธรรม" แท้

การปฏิบัติธรรม โดย พุทธทาสภิกขุ หน้า ๓๑

๓๐ มิ.ย.๕๙

ภาพ สัจจานุโลมิกญาณ จากสมุดภาพกายนคร ของเก่าที่ภาคใต้ ซึ่งท่านอาจารย์พุทธทาสนำมาวาดประกอบในโรงมหรสพทางวิญญาณที่สวนโมกข์ไชยา ให้อีกชื่อว่า "อัตตภาพนาวา"

ภาพ คราวนำชมที่ภาพสัจจานุโลมิกญาณนี้ ครั้ง "บรรยงพามาฯ บัญชาพาไปฯ" ที่เรื่องราวเพิ่งลงมติชนวานซืนนี้