การพระศาสนา

เมื่อได้ประมาณอันเหมาะพอแก่การรวมกำลัง ก็รวมกำลังตกแต่งให้เกิดจิตดวงหนึ่งเพื่อแทงตลอดอริยสัจจ์ด้วยกำลังของสัมมาทิฏฐิซึ่งได้กลายรูปเป็นตัวญาณไปแล้ว และทำลายสัญโญชน์ ๓ อย่างข้างต้นให้หมดไปขั้นหนึ่ง เรียกว่า โสดาปัตติมรรคญาณ

ถ้ากำลังแรงนั้นยังมีมากอยู่ จิตตกภวังค์ไปครั้งหนึ่งคือเสร็จขณะแห่งโสดาปัตติมรรค จิตดับไปแล้ว ก็กลับประชุมกันปรุงแต่งสกิทาคามิมรรคจิตขึ้น ตัดสัญโญชน์ที่ยังเหลืออีกสืบไปเป็นลำดับ ๆ โดยทำนองนี้(ตามนัยละเอียดอันจะกล่าวในตอนว่าด้วยการตัดสัญโญชน์) จนกว่าจะหมดกำลังของอริยมรรคที่มีอยู่ในขณะนั้น

แต่ว่าขณะแห่งจิตที่ตกภวังค์แล้วเกิดใหม่นั้นเร็วมากและติดต่อกันจนยากที่จะกำหนดแบ่งตอนได้ด้วยความรู้สึกตามธรรมดา จึงกล่าวกันเสียว่า ได้บรรลุขั้นนั้น ๆ เลยทีเดียว เช่น บรรลุพระอนาคามิมรรคหรืออรหัตตมรรคอย่างใดอย่างหนึ่งเลยทีเดียว แทนที่จะกล่าวว่าบรรลุพระโสดา แล้วบรรลุพระสกิทาคา แล้วบรรลุพระอนาคาโดยไม่จำเป็น การแบ่งโดยละเอียดนั้นมีสำหรับนักปริยัตติแห่งวิชชาปรมัตถ์

การปฏิบัติธรรม โดย พุทธทาสภิกขุ หน้า ๓๓

๓ ก.ค ๕๙

ภาพ น้าพากับกล้วยไม้และนายเมฆ ที่บ้านเมืองนคร