การพระศาสนา

กิริยาที่จิตพิจารณาคลึงเคล้าอยู่กับอารมณ์โดยอาการอันละเอียด เรียกว่า วิจาร

เมื่อควบคุมวิตกวิจารให้ดำเนินอยู่ติดต่อเป็นลำดับไม่ขาดสายด้วยอำนาจสติจนถึงกับจิตที่ผูกมัดไว้กับอารมณ์เป็นฝ่ายแพ้ ยอมสงบลงนิ่งแน่ว เหมือนวัวที่ถูกมัดไว้กับเสาเขื่อน ดิ้นไปดิ้นมาเป็นเวลานานจนเหนื่อยอ่อน แล้วก็ล้มลงอยู่ตรงโคนเสาแล้ว เรียกว่า จิตสงบ

เมื่อสงบก็เกิดปีติแล้ว และเกิดสุขในลำดับไป
ถ้าหากอารมณ์ที่ใช้เป็นนิมิตเป็นพวกที่ใจจับแน่นได้ดังที่กล่าวมาแล้ว องค์ฌาน คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข ก็จะมีกล้าแข็งพอที่จะทำให้จิตดิ่งเป็นอารมณ์เดียวถึงที่สุดที่จะดิ่งได้ ก็เกิดอาการที่เรีกว่า "เอกัคคตา" ขึ้น

สมาธินั้นจึงเป็นอัปปนาสมาธิ เมื่อพร้อมด้วยองค์ห้า คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา ก็เรียกว่า ปฐมฌาน.

ที่มา การปฏิบัติธรรม โดย พุทธทาสภิกขุ หน้า ๔๒

ภาพ การตัดแต่งโพธิใหม่โดยยอดรุกขกรแห่งเมืองนคร ในบวรบาซาร์ และบางสภาพที่กำลังจะปรับแต่งเพื่อการกลับมาใหม่ของ บวรนคร และ นาคร-บวรรัตน์ แห่งเมืองนคร ในอีกไม่นานนี้

๖ สค.๕๙