การพระศาสนา

ธรรมชาติฝ่ายสูงได้โอกาสแล้ว ก็จะรวมกำลังกันเป็นจุดเดียวซึ่งเรียกว่าอริยมรรคด้วยอธิบายมาแล้วข้างต้น ๆ

กล่าวโดยเฉพาะอย่างเดียว ธรรมชาติฝ่ายต่ำ คือ อวิชชา ที่มีชื่อเรียกอย่างอื่นว่า ความมืดบอด ความไม่รู้ ฯลฯ เป็นต้น ธรรมชาติฝ่ายสูง คือ วิชชา มีชื่อเรียกอย่างอื่นว่า ปัญญา แสงสว่าง จักษุ ฯลฯ เป็นต้น

อวิชชาและวิชชานี้ ล้วนมีพวกหรือบริวาร เกิดแต่ตน แยกไปจากตนมากด้วยกัน แต่รวมเรียกว่า อวิชชา หรือ วิชชา ก็พอแล้ว

งานที่เรียกว่าปฏิบัติธรรมสิ้นสุดลงเพียงนี้ ต่อนี้ไปเป็นผลของงาน เรียกว่าปฏิเวธธรรม ติดเนื่องกับปฏิบัติธรรมที่ทำเต็มที่ เหมือนผีเสื้อ เนื่องมาจากตัวแก้วที่เต็มแก่แล้วฉะนั้น (ตามแผนผัง)

ที่มา การปฏิบัติธรรม โดย พุทธทาส ภิกขุ หน้า ๔๗

ภาพ ตุงคะคีรีที่วัดไตรสิกขาทลามลตาราม ตามปณิธานของท่านอ.สมภพ โชติปัญโญ