การพระศาสนา

ดังได้กล่าวมาแล้วข้างต้น ว่าปริยัติเป็นเพียงการเรียนให้รู้ ปฏิบัติคือการทำจริง ๆ ตามที่เรียนมา ด้วยการพิจารณาใคร่ครวญโดยแยบคายแล้วในที่สุดจึงเกิดผลขึ้นได้ เมื่อยังมีแต่ปริยัติ แม้จะเจริญจนล้นหล้าฟ้าเขียวก็หาอาจได้รับผลไม่ เพราะเปรียบเหมือนมีแต่เมล็ดพืชแต่มิได้ไถหว่านเลย

พุทธศาสนา คือ ปริยัติ ปฏิบัติ และ ปฏิเวธ รวมกันทั้ง ๓ อย่าง เมื่อเจริญแต่อย่างเดียวหาชื่อว่าพุทธศาสนาเจริญได้ไม่ การเจริญของปริยัติ เป็นเพียงเจริญของแบบแผนหรือหลักแนวความคิดเห็น ยังไม่สามารถกลั่นความสุขอันเป็นจุดที่ประสงค์ของพุทธศาสนาให้เกิดขึ้นได้ จะเรียกว่าเจริญอย่างไร

ถ้าเราจะพอใจแค่ปริยัติและยึดถือแต่ประเพณีของการเป็นพุทธมามกะด้วยการปฏิญาณตน หรือเกิดมาในตระกูลที่เป็นพุทธมามกะก็เป็นพุทธมามกะแล้ว แทนที่พุทธศาสนาของเราจะเจริญก็จะกลับเป็นเหมือนบ่อน้ำที่หมักหมมด้วยของโสโครกก้นบ่อ ๑๐๐ ปี ๑๐๐๐ ปีก็ไม่มีการรื้อ ในที่สุดจะกลายเป็นน้ำที่มีพิษขึ้น แม้จะเป็นบ่อน้ำโบราณใหญ่โตชิ้นเอกก็จริง เรามีบ่อน้ำที่ใหญ่โตแต่น้ำไม่ดี จะสู้บ่อน้อย ๆ แต่นำดีเพราะเจ้าของเอาใจใส่ในการที่จะปรับปรุงให้ดียิ่งขึ้นไปเสมออย่างไรได้ ! หนักเข้าก็จะรื้อไม่ไหวเท่านั้นเอง.

ที่มา การปฏิบัติธรรม โดย พุทธทาสภิกขุ หน้า ๗๓-๗๔

ภาพ บุญอัฐิแม่ที่บ้านเมืองนครเมื่อวันที่ ๒๔ กย.