การพระศาสนา

เมื่ออาการทางกายและวาจาอันเป็นภายนอก เป็นของบริสุทธิ์เพราะปฏิปทาอันเป็นส่วนศีลซึ่งเป็นเหมือนบันได้ขั้นแรกแล้ว ต่อจากนั้นก็ลงมืออบรมจิตให้เป็นสมาธิ คือให้สมควรแก่การตีปัญหาเรื่องความพ้นทุกข์อันลึกซึ้งสืบไป เป็นบันได้ขั้นที่สอง

ตามธรรมดาจิตย่อมหลุกหลิกกลิ้งกลอก จนได้ตกไปในอารมณ์ที่มันชอบและพอใจอยู่เสมอ การที่จะให้มันรวมกำลังแล้วนึกคิดเพื่อความพ้นทุกข์จึงเป็นของฝืนและยากอย่างแสนเข็ญสำหรับผู้ที่จิตยังไม่หน่ายในทุกข์ ยังไม่สลดสังเวชโดยได้พิจารณาเห็นความจริงมาก่อน แต่เป็นการง่ายสำหรับผู้ที่หน่ายทุกข์ถึงกับแสวงความพ้นทุกข์มาแล้ว

คนที่หน่ายทุกข์มาก่อนแล้ว แม้ไม่มีการทำสมาธิมากมายนัก เพียงได้ฟังแต่พุทโอวาทก็ตรัสรู้ได้ง่าย ส่วนผู้ที่ยังไม่หน่าย ย่อมมีด่านที่ตีฝ่าไปได้โดยยากสกัดหน้าอยู่ คือ การอบรมสมาธิ เพื่อบังคับจิตให้มองเห็นและหน่ายทุกข์ เช่นเดียวกับผู้ที่หน่ายได้เองมาก่อนแล้วเหมือนกัน

ต่อจากนั้นก็เข้ารูปเดียวกัน

ที่มา : การปฏิบัติธรรม โดย พุทธทาส ภิกขุ หน้า ๔๑

ภาพ : ภาพการเสด็จออกฯ ของเจ้าชายสิทธัตถะจากความหน่ายที่ทำให้เกิดพระพุทธศาสนา ณ พุ่มพุดกับยี่โถสองสีที่หน้าทางเข้าสวนโมกข์กรุงเทพเมื่อเช้านี้ มีนกกระสากับหมู่กา กำลังหาอาหารริมสระ ขณะที่ลั่นทมจีน่าเรดกำลังจะบานต่อเป็นต้นที่ ๒

๔ สค.๕๙