บัญชาชีวิต

เช้าวันนั้น ผมเข้าไปก็กำลังเริ่มนำเสนอของพม่า ที่ อูซอลิน เริ่มง่าย ๆ ว่า ป่าพม่าที่มีอยู่มากมายและกำลังลดลงอย่างน่าใจหายนั้น ยังมีกล้วยไม้อีกมากที่ยังท้าทายทั้งการสำรวจและการสูญพันธุ์ จากนั้นก็พานั่ง ฮ.ร่วมกับคณะจากสวนพฤกษศาสตร์นิวยอร์คที่เพิ่งบุกไปดูทั้งที่ป่าดิบและป่าหิมะที่สูงที่สุดของเอเซียอาคเนย์ และน้อยคนนักที่ไปถึงแล้ว ก่อนที่จะให้ดูนานาตัวอย่างกล้วยไม้พม่าที่มีทั้งแวนด้า ฟ้ามุ่ย สามปอย เอื้องสาย หวาย รองเท้านารี ที่คนพม่าใช้เพียงเพื่อการไหว้พระและประดับตกแต่ง ในขณะที่มีภัยคุกคามเท่าที่แสดงนับได้ ๙ รายการ ตั้งแต่การทำไม้ ตัดป่า หาเก็บ ส่งออก การเกษตร ตั้งถิ่นฐานฯลฯ โดยเอาภาพการเก็บหาบนหน้าผามาให้ดู รวมทั้งร้านตลาดที่ขายกันเกร่อทั้ง ๆ ที่มี "กฎหมายแข็งแรงมาก" "ห้ามเก็บหาของป่าทุกชนิด" (ตอนนี้เขาหัวเราะแหะ ๆ)

เขาบอกว่าปัญหาหนึ่งคือ คนชอบซื้อแต่ที่ติดดอก ที่ไม่ติดดอกจึงถูกทิ้งทั้งนั้น แถมหามาด้วยการตัดต้นไม้ลงด้วย ดังรูปฟ้ามุ่ยจำนวนมากที่บอกว่ามากมายไปหมดที่รัฐฉาน ไทยชิดซ้ายได้เลย

พร้อมกับเปิดเผยอีกมิติที่ผมไม่เคยรู้เรื่องกล้วยไม้มาก่อน ว่านอกจากหาต้นเป็นส่งขายเมืองไทยไม่อั้นแล้ว ตอนนี้จีนกำลังกลายเป็นลูกค้ารายใหญ่ ที่ต้องการกล้วยไม้ไปเป็นส่วนผสมสมุนไพร ไม่ต้องการต้นเป็น แต่เอาต้นตาย ได้แม้ตากแห้งและบดเป็นผงไปเลย ซึ่งอย่างนี้ ใช้ยิ่งกว่าคนไหน ๆ รวมทั้งไทยด้วย เพียงดูภาพที่เขาดึกทึ้งตัดไปตากแห้งและส่งขายก็ใจหายไปหมด แม้จะมีการปลูกขายก็ไม่แน่ว่าจะพอคนจีนเป็นพันล้าน

ท้ายสุดบอกว่าตอนนี้ต้องออกรณรงค์ฉายหนังตามหมู่บ้านให้ช่วยกันอนุรักษ์กล้วยไม้ รวมทั้งตั้งเพจ MOL Myanmar Orchid Lover มีคนเข้าร่วมเกือบหมื่น แต่ก็เกิดผลลบ (แบบเดียวกับวงการลูกปัด) เพราะเกิดการชี้ช่อง บอกแหล่ง และ สั่งหาค้าขายกันได้ด้วย ทั้งนี้เขาก็หวังว่ารัฐบาลใหม่น่าจะมีอะไรใหม่ ๆ รวมทั้งการเปิดประเทศที่จะพัฒนาสมัยใหม่กับวงการกล้วยไม้ไทยและโลก ซึ่งผมไม่แน่ใจว่าจะออกมาเป็นหมู่หรือจ่า แม้อองซานซูจีจะรักกล้วยไม้มาก ๆ ระดับใช้ประดับผมแทบทุกวันก็ตาม

จากนั้นคุณเคเน็ธ โรเบิร์ต จากอเมริกามาเล่าถึงการกล้วยไม้ในเมืองเขาที่พัฒนามาหลายร้อยปี ริเริ่มการค้ามากว่า ๓๐๐ ปี แล้วตอนนี้ รับไม่ได้กับปรากฏการณ์ "โยนทิ้งกล้วยไม้" ที่กำลังระบาดไปทั่วจน "คนรักกล้วยไม้อเมริการับไม่ได้" จนผมเองสงสัยต้องเข้าไปถามระหว่างพักว่าเกิดอะไรขึ้นหรือ ?

คนสุดท้าย คุณประยูร จากประยูรออร์คิดส์ พี่เบิ้มเมืองไทยและในโลก (มีต่อ)