เพื่อแผ่นดินเกิด

แต่หากอ่านเนื้อในของนิราศนครศรีธรรมราชดี ๆ ที่ผมหมายเหตุด้วยเลข ๑๐ ที่ว่าเป็นค่ายหลวงนั้น น่าจะอยู่ตรงบริเวณหน้าเมืองนี้ โดยต่อจากนั้น ทรงประทับรอราหูอยู่หนึ่งคืน ก่อนที่จะเสด็จสู่พระธาตุ ซึ่งบ่งชัดว่าเป็นการเสด็จเข้าไปในประตูเมือง

ทั้งนี้ หากอ่านในนิราศปักษ์ใต้ที่ยกมาเพียงหน้าเดียวที่ท้ายสุดนั้น ชัดเลยว่า

"...ที่ทำเนียบประเทียบทับ
ทำสำหรับเรียงงามทั้งสามประสงค์
หมู่ข้างซ้ายถวายราชวรวงศ์
หมู่กลางจงใจสนองให้น้องยา
เรียงลำดับนับเนื่องล้วนเครื่องผูก
ตำแหน่งลูกเธออยู่นั้นหมู่ขวา
ริมถิ่นแถวแนวขนัดรัถยา
สถิตหน้าค่ายหลวงกระทรวงวัง
ลดเสลี่ยงเคีงเข้าเนาสำนัก
ได้หยุดพักผันผ่อนอาวรณ์หวัง
จัดแจงของกองไว้กลาดดาษประดัง
ค่อยเสื่อสังเวชกายคลายอาวรณ์..."

แต่ที่น่าสนใจที่สุดคือการที่กรมศิลปากรนำ ๒ ภาพนี้มาประกอบไว้ ภาพหนึ่ง ระบุว่าเป็นภาพการเฝ้ารอรับเสด็จ ร.๕ ที่หน้าซุ้มประตูเมือง เมื่อง พ.ศ.๒๔๔๘ อีกภาพเป็ฯภาพพลับพลาที่ประทับ ร.๖ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๕๘ ซึ่งอยู่ที่บริเวณเดียวกันนี้นั้นเอง

อันนี้สอดคล้องกับที่เจ้าคุณม่วงวัดท่าโพธิ์ให้ขุนชำนาญคดี แต่งกลอนเพลงบอกให้กองลูกเสือนำไปขับร้องตอนชุมนุมเสือป่าที่ กทม. ว่าที่หน้าเมืองนครนี้มีศาลาหน้าเมืองอยู่เป็น "...ที่สำนักประชาชน ผู้เดินหนได้หยุดอยู่ ทุกฤดูกาล..." อย่างนี้ ...

"มีนครามหาสถาน นามขนานนครฯ สถิต
ประจิมทิศและบูรพา มีทุ่งนาเรียง
มีสนามหญ้าอยู่หน้าเมือง เจริญเรืองครั้งโบราณ
ป้อมปราการถะเกิงยศ ยังปรากฏเสียง
เป็นเมือเอก ณ ปักษ์ใต้ พลไพร่ก็พร้อมเพรียง
ทุ่งขเรียงแนววิถี เมทนีดล
มีศาลาหน้านครินทร์ พื้นเป็นดินก่อด้วยอิฐ
หลังคาปิดบังร้อน ทั้งได้ซ่อนฝน
ศาลานี้มีเป็นหลัก ที่สำนักประชาชน
ผู้เดินหนได้หยุดอยู่ ทุกฤดูกาล"

และอาจจะด้วยเหตุนี้
เมื่อเจ้าแผ่นดินเสด็จถึง 
จึงหยุดประทับอยู่ที่หน้าประตูเมืองแถบเดียวกันนี้
กระมัง ?

๓๐ พค.๖๐